ChatGPT आहे मनोहर तरीही ...

 

मानवी मेंदूची बुद्धीमत्ता आणि आर्टिफिशल  इंटेलिजन्स (AI) अर्थात कृत्रीम  बुद्धीमत्ता यांची तुलना केली असता  मानवी बुद्धीमत्तेचे पारडे नेहेमीच  वरचढ असलेले आपण पहात आलो आहोत. शेवटी कृत्रीम बुद्धीमत्तेला जन्म मानवी मेंदूनेच तर दिला आहे !  परंतु,  ३० नोव्हेंबर २०२२ रोजी, पूर्वी इलॉन मस्क  यांच्या मालकीच्या असणाऱ्या OpenAI या आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स (AI) संशोधन कंपनीने ChatGPT या प्रणालीला जगासमोर ठेवले आणि आणि कृत्रीम  बुद्धीमत्तेला झुकते माप पडते की काय अशी परिस्थती निर्माण झाली !!

खरे पाहता ChatGPT ही AI वर आधारित टेक्स्ट-चॅटबॉट आहे, भारतातही बँकिंग, ट्रॅव्हल्स, टेलिकॉम इ. क्षेत्रांत, ग्राहकांना  काही ठराविक सेवा पुरविणाऱ्या चॅटबॉट आपण पाहतो ज्या टेक्स्ट किंवा व्होईस कमांडद्वारे दिलेल्या प्रश्नांची, त्या त्या  संस्थेच्या वतीने उत्तरे देतात. तशीच पण कुठल्याही एका क्षेत्राशी मर्यादित नसणारी किंवा सर्वज्ञानीच असणारी ही ChatGPT !!  तुम्ही तिला कोणतेही प्रश्न टेक्स्ट म्हणजे लिखित स्वरूपात विचारा आणि ही  प्रणाली तुम्हाला तुमच्या सर्व प्रश्नांची उत्तरे टेक्स्ट स्वरुपात देते. बरे मिळणारी उत्तरे इतकी संयुक्तिक आणि परिपूर्ण असतात की जणुकाही तुम्ही तुमच्या एखाद्या तज्ञ्, परिचित मित्राबरोबरच संभाषण करत असल्यासारखा अनुभव तुम्हाला येतो !  तुमचे प्रश्नही कितीतरी वेगवगळ्या स्वरुपाचे असू देत जसे की एखाद्या विषयासंबंधित माहिती किंवा सारग्रहण ! काव्य  किंवा कथा ! विनोद किंवा भाषांतर, कोडिंग किंवा प्रोग्रॅम्स.  तुम्ही बस ChatGPT ला तुमचा हेतू किंवा अडचण योग्य शब्दात सांगा आणि तिचे उत्तर  ChatGPT तुमच्यासमोर हजर करते !! 

याचा परिणाम म्हणून इतक्यादिवस गुगल कडून मिळालेल्या 'माहिती'वर निर्भर असणारी सारी टेक्नोसॅव्ही  गुगल-पंडित  जनता आता ChatGPT द्वारे सादर होणारे  'ज्ञान' ग्रहण करते आहे !!  तेही मोफत, चुटकीसरशी, हवे  तेव्हा, हवे त्या भाषेत आणि हवे त्या स्वरूपात !! यामुळे आठवड्याभरात साधारणपणे लाखापेक्षा जास्त वापरकर्ते ChatGPT कडे वळताहेत !! यात नोकरदार, व्यवसायिक आणि अगदी विद्यार्थीही  आघडीवर आहेत !! म्हणजे ChatGPT ची कृत्रीम  बुद्धीमत्ता या सर्व व्यवसाय अथवा नोकरी-पेशांवर गदा आणते की काय अशी परिस्थती निर्माण होते आहे आहे ! उदाहरणार्थ ChatGPT द्वारे  स्टेनो   योग्य तो मजकुर लिहून घेत आहेत, व्यावसायिक त्याचा व्यवसाय कसा वृद्धिंगत करावा यावर सल्ला घेत आहेत , शिक्षक एखाद्या विषयावरची प्रशपत्रिका तयार करून घेत आहेत तर  विद्यार्थी एखाद्या संकल्पेनवर निबंध उतरवत आहेत !!

अशी सगळीच कामे  ChatGPT द्वारे होत असताना कौशल्यप्रधान आणि गुणीभूत माणसाची मला खरोखरच सल्लागाराची गरज आहे का असा व्यावसायिकपणे  विचार व्हायला लागला आहे !! अनेक क्षेत्रे, नोकऱ्या यांवर गंडांतर येण्यास सुरुवात झालेलीच आहे !!  ChatGPT च्या अफलातून संशोधनाला 'भीती, धमकी" अशा विशेषणांबरोबरही जोडले जाऊ लागले आहे ! आणि तेव्हाच  सुद्न्य माणसाला प्रश्नही पडतो आहे की या मनोहर दिसणाऱ्या वर्तमानानंतर येणारा भविष्यकाळ कसा बरे असेल ?

माणसाची अभ्यासू वृत्ती, विचार करण्याची सवय, मेंदूला ताण देऊन विश्लेषण करण्याची क्षमता यांवर ChatGPT आघात करते आहे का ? जेव्हा 'अमका विषय मला १०० शब्दात समजावून सांग' अशा स्वरूपाच्या प्रश्नांना ChatGPT चपखल आणि संयुक्तिक  उत्तर देते आहे तेव्हा वर्तमान पिढी एखाद्या विषयाच्या मूळापर्यत जाऊन तो विषय अभ्यासेल का ? जर 'मला तमक्या विषयावर दोन पानाचा निबंध लिहून दे' अशा  आज्ञेला शिरसावंद्य मानून ChatGPT योग्य ते ज्ञान  समोर मांडते आहे तर विद्यार्थी, संबंधित विषयावरची  पुस्तके वाचतील का ? थोडकाय काय तर  कृत्रिम मेंदूचा होणारा वाढता वापर हा मानवी मेंदूला गंज लावतो आहे ! भारतीय बुद्धिमत्तेला जगभरातुन मागणी असण्याचे कारण म्हणजे भारतीयांची  तल्लखता !! या अभिनित तल्लखतेवर, सृजनशीलतेवर, मनोव्यापारावर  परकीय तंत्रज्ञानाचे वाढते आक्रमण धोकादायकच आहे !! सगळ्यांनीच  या तंत्रज्ञानाचा वापर नियंत्रित, मर्यदित , समतोल साधूनच करावयास हवा.   म्हणूनच, वर्ममान आहे मनोहर तरीही , "सावध ऐका पुढच्या हाका आणि तंत्रज्ञान वापराचा समतोल राखा !!"       

SWS अर्थवाणी - चरण ५: आपत्कालीन निधी ( Emergency Fund )

 SWS अर्थवाणी - चरण ५: आपत्कालीन निधी  ( Emergency Fund  ) 

आपत्कालीन परिस्थिती येते, 😞

दत्त म्ह्णून उभी रहाते, 😨

शारिरीक, मानसिक आणिक आर्थिक, 💰

पातळींवरती ताणून धरते  😖 ।। १ ।।

पूर, भूकंप.सुनामी, मृत्युसम,🆘

संकटे कधी येती नैसर्गिक,🌊

घडे चोरी, अपघात,आजारपण. 😷

अगदीच अगतिक होतो आपण  😟  ।। २ ।। 

होतो  खर्च आपत्कालीन, 💰

गड्बडते आर्थिक नियोजन, 📉

विशेष हेतुस्तव जपलेली, 👨‍🎓

पुंजी खर्ची घालतो आपण 0⃣  ।। ३ ।।

का न करावे थोडे नियोजन ? 🛄

आपत्कालीन निधी उभारून, 💰

सहा महिन्यांचे आपुले वेतन , 💸

ठेवावे बाजूला सारून 💰।। ४ ।।

आजारपणी ठरतो सहाय्यक, 🩼

आरोग्य विमा तो उपकारक,🏥

रुग्नालयीण खर्चांची जावक, 💵

मग न वाटतसे जाचक 🙂।। ५ ।।

उत्पन्न बंद होई नोकरी जाता,🥹

खर्चाना न तुम्ही थांबवू शकता, 💸

बचत पुंजी संपे पाहता पाहता, 💰

टळे हे सर्व, योग्य नियोजन करता ।। ६ ।। 📈

घर कर्त्याच्या मृत्यू समयी,😔

आर्थिक संकटे दुःखदायी ,😣

आपत्कालीन निधी फलदायी, 💰

अशा प्रसंगी जरूर होई 🙂 ।। ७ ।।

  

न कोणाच्या येवो जीवनी, 😇

संकटदायी अशी कहाणी , 🙂

सर्वांसाठी होवो कल्याणी,  😇

अशी ही  SWS अर्थवाणी  😇 ।। ८ ।।

तरतूद इमर्जन्सी फंड / आपत्कालीन पुंजीची…

 

तरतूद इमर्जन्सी / आपत्कालीन पुंजीची…

 इमर्जन्सी / आपत्कालीन परिस्थिती कधीही दत्त म्ह्णून समोर उभी ठाकू शकते. मग ती  परिस्थिती पूर, भूकंप.सुनामी, मृत्यु सारखी नैसर्गिक संकटे असू देत किंवा चोरी.आग लागणे.लूटमार, आजारपण.अपघात असू देत.  अशावेळी  मानसिक, शारिरीक तसेच आर्थिक बाबींवर होणारी ओढाताण इतकी तणावग्रस्त परिस्थिती उभी करते की  त्याची कल्पनाही न केलेली बरी !  अशावेळी घरात किंवा भोवताली असणारे मनुष्यबळ, त्या क्षेत्रातील तात्काळ मिळणारे विश्वासाहार्य कौश्यल्य (उदा. डॉक्टर्स, वकील) , सुविधा आणि व्यवस्थेची  (उदा. ऍम्ब्युलन्स किंवा सरकारी खाती)  वेळेवर असणारी उपलब्धता  इत्यादी घटाकांबरोबरच आपत्कालीन  परिस्थितीसाठी केलेली पैशांची तरदूत ही अत्यंत महत्वाची ठरते. बरेचजण 'मला काही होत नाही' च्या भ्रमात अशा इमर्जन्सी फ़ंडासाठी नियोजन करत नाहीत आणि मग वेळेवर होणारा मनस्ताप, धावपळ आणि पैशासंबधीत येणारे कटू अनुभव यांचा सामना त्यांना करावा लागतो. हे सर्व टाळता येऊ शकते का? एक उदाहरण बघुयात !  ही आमच्या परिचितांसोबत झालेली  सत्यघटना आहे.

"नमस्कार मी चित्रा ! माझासोबत घडलेली ही घटना साधारणतः 30 वर्षांपूर्वीची आहे.त्यावेळी माझे यजमान, नोकरीच्या निमित्ताने  इंडोनेशियाला कार्यरत होते.मी स्वतः कल्याण.टेलीफोनमध्ये नोकरीस होते. मोठा मुलगा पाच वर्षांचा व लहान काही महिन्यांचाच होता.घरात एक नणंद बाळंतपणासाठी आलेली होती तर दूसरी कॉलेजात जात होती.माझे सासरे निवृत्त झाले होते आणि सासूबाई गृहिणीं होत्या. येथे मुद्दामच सदस्यांचे सविस्तर वर्णन केले आहे जेणेकरून आमच्या सात सदस्यीय, आबालवुद्धांचा वावर असणाऱ्या घरातील त्यावेळेची कर्ती, जबाबदार मीच होते हे लक्षात यावे. साहजिकच कुटुंबाची संपूर्ण जबाबदारी मी वाहत होते. 

एके दिवशी अचानक सासूबाईंची प्रकृती बिघडली.त्यांना हृदयाचा त्रास सुरु झाला आणि त्यांना ताबडतोब के. ई. एम. हॉस्पिटलमध्ये मध्ये नेण्यात आले. तिथे गेल्यागेल्या  लगेचच  डिपॉझिटची मागणी झाली तसेच  सहा बाटल्या रक्त ताबडतोब जमा करा असे सांगितले गेले. अंदाजे खर्चाचा आकडा पाहिल्यावर डोळ्यासमोर काजवे चमकले !! डोक्यात विचार सुरु झाले, आपण तात्काळ एवढे पैसे कोठून आणणार? कल्याणला ऑफिसमध्ये जाऊन  ऍडव्हान्स पगार घ्यायलासुद्धा  वेळ नव्हता. आमच्याकडील संपत्तीची ठेवयोजनेत केलेली गुंतवणूक मोडणे किंवा नातेवाईकांकडून जाऊन पैसे जमा करणे एवढाच पर्याय माझ्याकडे शिल्लक होता. पण त्यासाठीदेखील बँकेत जाणे किंवा वेळ साधता यावी म्हणून नातेवाईकांकडे धाव घेणे क्रमप्राप्त होते. सासूबाईंची  बिघडणारी परिस्थिती  आणि धावपळ करण्यासाठी असणारी मी एकटी हे पाहता, माझा खूपच गोधळ उडाला. वृद्ध सासरे, गरोदर नणंद आणि लांब अंतरावर कॉलेजात असणारी नणंद यांची काही मदत घेता येणे शक्य नव्हते !! शेवटी हॉस्पिटलमध्येच उभ्या दिसलेल्या परिचितांकडे साऊबाईंना ताब्यात देऊन मलाच बाहेर जाऊन  पैसे उभे करावे लागले ज्यात महत्वाचा दीड तास मोडला. नशिबाने साऊबाईंवर नंतर लगेच उपचार सुरु झाले !! "

 

मला ही परिस्थिती समजल्यावर ती टाळण्यासाठी काय करता येऊ शकले असते असा विचार आला आणि तोच तुमच्यासमोर मांडते आहे. अशी तणावग्रस्त परिस्थिती टाळण्यासाठी आपण पुढीलपैकी काही उपाययोजना करू शकतो का याचा विचार करूयात !

१) इमर्जन्सी / आपत्कालीन फ़ंड या  तरतुदीचा न  विसरता आपल्या आर्थिक नियोजनात समावेश केला पाहिजे. त्यासाठी सोप्या  बचत / गुंतवणुकीचे माध्यम निवडावे.

२) आपल्या कमीत कमी पुढील सहा महिन्यांच वेतन इमर्जन्सी / आपत्कालीन फ़ंड म्हणून योजावे.  तसेच ते  अशा ठिकाणी असले पाहिजे जिथून आपल्याला मानसिक, शारिरीक धावपळ टाळून ते लगेच हातात पाडता येईल.

३) त्यासाठी लागणारी कागदपत्रे जसे पासबुक/ ATM कार्ड यांची माहिती  घरातील सर्वाना हवी.

४) घरातील कर्त्याच्या आपत्कालात घरचे पूर्ण  उत्पन्न बंद होऊ शकते. त्यामुळे घरातील सर्व कमवित्या व्यक्तींचा योग्य असा (उत्पनांच्या अनुरूप) अपघाती विमा ( Accident Insurance) आणि आरोग्य विमा    (Mediclaim / Health Insurance) असणे आवश्यक आहे. याद्वारे हॉस्पिटलचा खर्च , ऍडमिट कालावधीतील उत्पन्नाची हानी यांच्यासाठी विमा मिळतो.

५) कर्त्याच्या  मृत्यू सारख्या दुर्दैवी घटनेत,  त्याचा योग्य प्रमाणात असणारा जीवन विमा  (Life Insurance) कुटुंबाचे आर्थिक पडझड कमी करू शकतो. असा विमा  वेळेवर उतरवावा आणि उत्पन्ना अनुरूप  वाढवावा.  

६) घराचे आर्थिक चित्र  ( जसे मिळकती, विमा, बचत तसेच गुंतवणुकी, इतर उत्पन्ने, कर्जे, टॅक्स, इतर आर्थिक दायित्वे इ. ) कुटुंबियांना सुस्पष्ट असणे खूप महत्वाचे आहे. त्यांना योग्य माहिती नसल्यास, कष्टार्जित पुंजी बेनामी म्हणून पडून राहू शकते किंवा गैरमार्गाने लाटली जाऊ शकते. म्हणून घराचा आर्थिक लेखाजोखा तयार करावा आणि तो वेळोवेळी अद्ययावत करावा. त्यासंबंधी घरातील व्यक्तींना साक्षर करावे. यामुळे घरातील प्रत्येकालाच  अर्थभान ही येते. 

७) घरातील सर्व सदस्यांसाठी असणारे सल्लागार ( उदा.डॉक्टर्स, वकील, आर्थिक तसेच विमा सल्लागार इ.) यांची संपर्क माहिती  जसे पत्ते, फोन नंबर घरातील सर्वाना ठावूक हवेत.        

      अशा काही तरतुदी केल्यास, काही सवयी लावल्यास, कुटुंबियांनाही आर्थिक निर्णय घ्याव्या लागणाऱ्या बाबतीत सामायिक करून घेतल्यास, आपत्कालीन परिस्थितीचा सामना करण्यास आपण सक्षम होऊ शकतो.    

- लेखिका: सौ. रत्ना दिपक कुलकर्णी,

शब्दांकन सहाय्य्य :डॉ. रुपाली कुलकर्णी 

 

 

 

बोलावे ऐसे...

बोलावे ऐसे, न व्हावे जे रटाळ, 🥱

 नेमकेच वदावे, का ठरावे वाचाळ !! 🤬

 

लिहावे ऐसे, मांडावा मतितार्थ, 🎯

 कमी,अचूक शब्दांत, उतरवावा अर्क !! 💧

 

ऐकावे ऐसे, की समजून घ्यावे,😊

 प्रतिक्रिया टाळुनी, प्रतिसादा द्यावे !!😇

 

वर्तावे ऐसे, जे बोलू ते चालावे, 😎

 गदारोळ टाळुनिया, जगा शांतवावे !!😇

 

ऐसे गुणदर्शने, जनी जनी वाढितो सन्मान,🙌🏽

अपेक्षित फलश्रुती,अपेक्षित परिणाम !!🎯

 

- रुपाली

सिग्नलवरची दिवाळी ...

 

पुन्हा एकदा दीपावली, रोषणाई, खरेदी,फराळ आणि आप्त,

या सगळयात रममाण असतानाही, मनात थोडीशी असते खंत !

आठवतात तेव्हाही, सिग्नलवर भटकून आकाशदिवे,पणत्या विकणारी मुले,

काय करत असतील ते, जेव्हा फटाके उडवितात आपले  चिमुकले ? 

सिग्नल लाल होईपर्यन्त, नजर त्यांची  न्याहाळत असते आकाशातील रोषणाई,

एकमेकांना दाखवायची असते त्यांना, आपण पाहत असलेली नवलाई !!

पुन्हा सिग्नल लाल, पुन्हा फिरफिर, भरकटलेली नजर मात्र अवकाशात,

हे सगळे नाही उतरत, वातानुकूलित, काचबंद वाहनातील मनांत !!       

आजतरी थोडावेळ नशिबाने द्यावी ना त्यांना थोडी उसंत?

थोडे उजळावे त्यांचेही चेहरे, थोडाकाळ मिटावी त्यांचीही  भ्रांत !!

दिसतो एखादा अनामिक चेहरा, एखाद्याचे जागृत मन, 

फराळाची पाकिटे आणि फटाके, त्यांना वाटणारा एखादाच जण !!

त्यांच्याही अंधारलेल्या चेहऱ्यांवर, उजळत जाते मग दिवाळी पहाट, 

'चूक-की-बरोबर'च्या हिशेबात न पडता, मीही पकडते तीच  वाट !!        

- रुपाली 

विसर्जन ?

 

जो सुखकर्ता, दुःखहर्ता, लंबोदर,

जो अनंत,सर्वव्यापी,सर्वदूर,

ज्याच्यासाठी वाहतो भक्तीचा पूर,

जो आमच्या जगण्याचा असे सूर  !! 

भक्तांच्या मनी अधिष्ठित गजानन,

त्याचे काय संभव  विसर्जन ?

संकल्प घ्यावा  त्यास आज प्रार्थून,

मीपणा आणि अहंभावाचे, करितो आज  विसर्जन !! 🙏🏼

Classification : Iris Dataset : Predicting Class Labels

 

Classification: It is a process of categorizing a given set of data into classes, It can be performed on both structured or unstructured data. The process starts with predicting the class of given data points. The classes are often referred to as target, label or categories.

Random forest classifier: Random forest, like its name implies, consists of a large number of individual decision trees that operate as an ensemble. Each individual tree in the random forest spits out a class prediction and the class with the most votes becomes our model’s prediction.

Iris Dataset: The data set contains 3 classes of 50 instances each, where each class refers to a type of iris plant. 

Attribute Information:

1. sepal length in cm
2. sepal width in cm
3. petal length in cm
4. petal width in cm
5. class:
-- Iris Setosa
-- Iris Versicolour
-- Iris Virginica

Below is the code to create Random Forest Classifier for classifying custom samples supplied from user. Output is class label (plan type : Setosa/Versicolour/Virginica)

import numpy as np

import pandas as pd

import matplotlib.pyplot as plt

data = pd.read_csv('Iris.csv')

data_points = data.iloc[:, 1:5]

labels = data.iloc[:, 5]

#split

from sklearn.model_selection import train_test_split

x_train,x_test,y_train,y_test = train_test_split(data_points,labels,test_size=0.2)

# Classify using Random forest

from sklearn.ensemble import RandomForestClassifier

random_forest = RandomForestClassifier()

random_forest.fit(x_train, y_train)

print('Training data accuracy {:.2f}'.format(random_forest.score(x_train, y_train)*100))

print('Testing data accuracy {:.2f}'.format(random_forest.score(x_test, y_test)*100))

# predict for User Input

X_new = np.array([[3, 2, 1, 0.2], [  4.9, 2.2, 3.8, 1.1 ], [  5.3, 2.5, 4.6, 1.9 ]])

#classfication of the species from the input vector

classify = random_forest.predict(X_new)

print("classification of Species: {}".format(classify))

The output is predicted class labels.